Marcus Junius Brutus

Marcus Junius Brutus
Ganwyd	c. 85 CC  Unknown
Bu farw	23 Hydref 42 CC  Philippi
Dinasyddiaeth	Rhufain hynafol
Galwedigaeth	athronydd, bardd, gwleidydd hynafol, Rhufeinig
Swydd	Praetor, quaestor, llywodraethwr Rhufeinig, praetor urbanus, seneddwr Rhufeinig, triumvir monetalis, moneyer
Plaid Wleidyddol	optimates
Tad	Marcus Junius Brutus the Elder, Quintus Servilius Caepio
Mam	Servilia, Hortensia
Priod	Claudia, Porcia
Partner	Volumnia Cytheris
Perthnasau	Calpurnius Bibulus, Decimus Junius Brutus Albinus
Llinach	Junii Bruti

Seneddwr Rhufeinig, sy'n fwyaf enwog am ei ran yn llofruddiaeth Iŵl Cesar, oedd Marcus Junius Brutus (85 CC - 42 CC).

Roedd Brutus yn fab i Marcus Junius Brutus yr Hynaf a Servilia Caepionis, a ddaeth yn gariad Cesar yn ddiweddarach. Mabwysiadwyd Brutus gan ei ewythr, Quintus Servilius Caepio. Pan ddatblygodd rhyfel cartref rhwng Pompeius Magnus a Iŵl Cesar, ochrodd gyda Pompeius. Wedi i Gesar ennill buddugoliaeth ym Mrwydr Pharsalus, ysgrifennodd at Gesar i'w gyfiawnhau ei hun, a maddeuodd Cesar iddo. Apwyntiodd Cesar ef yn llywodraethwr Gâl pan aeth ef i Affrica i ddelio a Cato a Metellus Scipio. Yn 45 CC, ysgarodd ei wraig gyntaf i briodi Porcia Catonis, merch Cato.

Erbyn hyn roedd nifer o seneddwyr yn pryderu fod Cesar yn dod yn rhy bwerus, a pherswadiwyd Brutus i ymuno â chynllwyn yn ei erbyn. Llofruddiwyd Cesar ar 15 Mawrth 44 CC. Ymddengys nad oes gwir yn y stori i Gesar ddweud Et tu, Brute? ("Tithau hefyd, Brutus?").

Yn dilyn y llofruddiaeth bu ymgipryd am rym yn Rhufain. Gadawodd Brutus y ddinas a byw ar ynys Creta hyd 42 CC, ond yna casglodd fyddin a gyda Gaius Cassius Longinus ymladdodd Frwydr Philippi yn erbyn byddinoedd Marcus Antonius ac Octavianus. Mewn gwirionedd roedd dwy frwydr, gyda thair wythnos rhyngddynt. Ym Mrwydr Gyntaf Philippi ar 3 Hydref, 42 CC, llwyddodd Brutus i orchfygu byddin Octavianus, ond gorchfygwyd byddin Cassius gan Marcus Antonius. Gan gredu fod Brutus hefyd wedi colli'r dydd, lladdodd Cassius ei hun.

Ymladdwyd Ail Frwydr Philippi ar 23 Hydref, a gorchfygwyd Brutus gan Antonius ac Octavianus. Lladdodd Brutus ei hun, ac wedi clywed y newyddion, lladdodd ei wraig Porcia ei hun hefyd.